Ważne tematy
Dlaczego to ważne?
3 obszary
Woda, zieleń, powietrze i odpady mają duży wpływ na jakość życia mieszkańców i mieszkanek miasta czy wsi. Poprawa ich jakości i odpowiednie zarządzanie przekładają się bezpośrednio na nasze zdrowie. Prowadzą też do zmniejszenia kosztów, zarówno dla nas jak i dla samorządów. Dobra wiadomość jest taka, że w każdym z tych obszarów istnieje szeroki wachlarz sprawdzonych rozwiązań.
Zdrowy Ekosystem
1. Woda i zieleń
Woda i zieleń to podstawa zdrowego ekosystemu. Rośliny pomagają zatrzymywać wodę deszczową w miejscu opadu i oczyszczają ją z zanieczyszczeń. Zwiększają retencję, poprawiają jakość i ilość wód gruntowych. Polska to kraj z jednymi z najmniejszych zasobów wody w Europie, a dostęp do czystej wody pitnej to fundamentalne prawo człowieka. Już obecnie wiele lokalnych społeczności cierpi z powodu suszy i okresowego braku wody pitnej. Prowadząc zrównoważoną gospodarkę wodną z wykorzystaniem naturalnych ekosystemów zmniejszamy skalę tego problemu. Z drugiej strony zatrzymując wodę w krajobrazie skutecznie zmniejszamy ryzyko powodzi i podtopień. Odpowiednie zarządzanie zasobami wodnymi, jest kluczowe dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju miast i gmin. Obecność zieleni wpływa też na mikroklimat, zapewniając cień i zwiększając wilgotność powietrza, co poprawia nasz komfort w trakcie fali upałów. Drzewa to dodatkowo najlepsze oczyszczacze powietrza, są schronieniem dla zwierząt i naturalnym ekranem dźwiękowych chroniącym przed hałasem.
Dlatego ochrona terenów naturalnych przed uszczelnieniem i odpowiednie gospodarowanie wodami mają kluczowe znaczenie dla zachowania zdrowego środowiska i lepszej jakości naszego życia.
Chcesz dowiedzieć się więcej o tym jak możesz działać na rzecz zrównoważonego zarządzania wodami opadowymi? Obejrzyj nasz webinar!
DOBRA
PRAKTYKA
Gmina Łomianki zorganizowała dla mieszkańców i mieszkanek konkurs na ogród zgodny z Miejskim Planem Adaptacji do zmian klimatu, promujący rozwiązania ekologiczne, takie jak bioróżnorodność, rośliny rodzime, kompostowanie i wykorzystywanie wody deszczowej.
DOBRA
PRAKTYKA
Od 2022 roku Miasto Kalisz nagradza właścicieli domów za zielone dachy i elewacje zwolnieniem z podatku od nieruchomości w kolejnym roku. Zielone dachy przynoszą korzyści, takie jak redukcja temperatur, oczyszczanie powietrza i zmniejszenie obciążenia kanalizacji podczas opadów.
OGRANICZENIE EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ
2. Powietrze
Polska notuje długotrwałe problemy z zanieczyszczeniem powietrza, zwłaszcza pyłami PM2.5 i PM10, oraz rakotwórczym benzo(a)pirenem. Jego stężenie w Polsce przekracza normę aż 3-krotnie! Pod względem stężenia pyłów, które składają się na smog, zajmujemy także czołowe miejsce w Unii Europejskiej. Przyczyną smogu są głównie kiepskiej jakości, stare kotły i materiały, którymi w nich palimy: od niskiej jakości węgla po różnego rodzaju zamienniki drewna czy nawet odpady. Niestety na terenie naszego kraju nadal istnieje ponad 3 mln tzw. “kopciuchów”, czyli pieców poza jakąkolwiek klasą emisyjności. Smog stanowi bardzo poważne zagrożenie dla naszego zdrowia i życia. Jak wynika z danych, rocznie zabija on blisko 50 tys. Polek i Polaków. Długotrwałe narażenie na wysokie stężenia zanieczyszczeń może skutkować chorobami układu krwionośnego oraz serca, a nawet chorobami nowotworowymi. Ale zanieczyszczone powietrze może powodować również: zapalenie błony śluzowej nosa, zapalenie gardła, zapalenie oskrzeli czy astmę.
Produkcja energii i ciepła z paliw kopalnych (np. węgla czy gazu ziemnego) i tradycyjny transport przyczyniają się też do zmiany klimatu. Już dziś powoduje ona wiele niekorzystnych zjawisk takich jak ulewy, wichury, trąby powietrzne czy fale upałów. Dlatego niezbędna jest jak najszybsza transformacja energetyczna w każdej gminie. Składa się na nią przejście na bezemisyjne i odnawialne źródła energii ze słońca, ziemi i wiatru oraz zwiększanie efektywności energetycznej.
DOBRA
PRAKTYKA
Uchwały antysmogowe przyjmowane przez sejmiki wojewódzkie to ważne przepisy mające na celu poprawę jakości powietrza w danej okolicy. Te regulacje nakładają ograniczenia na urządzenia grzewcze i paliwa w nich używane, co skutecznie pomaga ograniczyć smog. W Polsce 14 województw wprowadziło uchwały antysmogowe, ale nie wszystkie sejmiki podjęły takie działania.
DOBRA
PRAKTYKA
W Raszynie powstała pierwsza w Polsce spółdzielnia energetyczna, której celem jest dostarczanie niedrogiej energii elektrycznej jej członkom z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii (głównie fotowoltaiki). Spółdzielnia rozlicza się na zasadzie opustów (bezgotówkowego rozliczenia pobranej i wyprodukowanej energii), co pozwala na efektywne gospodarowanie energią wewnątrz i na zewnątrz społeczności. Przystąpienie do spółdzielni jest regulowane prawem spółdzielczym i ustawą o odnawialnych źródłach energii. Główne korzyści to oszczędności finansowe oraz możliwość produkcji i konsumpcji czystej energii, a zatem znaczne ograniczenie zanieczyszczenia powietrza.
OGRANICZAJ, UŻYJ PONOWNIE, ODDAWAJ DO RECYKLINGU
3. Odpady
W Polsce produkujemy ok. 350 kg odpadów na osobę rocznie. Kupujemy coraz więcej produktów w jednorazowych opakowaniach, których życie po wyrzuceniu może trwać nawet 300 lat. Odpady nie tylko zanieczyszczają nasze środowisko, ale również podnoszą koszty utrzymania czystości w gminach i są zagrożeniem dla zdrowia ludzi i zwierząt. Polski system gospodarki odpadowej ma jeszcze wiele do zrobienia w temacie segregacji odpadów, infrastruktury niezbędnej do przetworzenia lub utylizacji śmieci, a także regulacji względem producentów. Jednocześnie unijne przepisy wymagają ograniczenia składowania odpadów i zwiększenia recyklingu. Jeśli samorządy nie zaczną działać na rzecz lepszego zarządzania odpadami, może to grozić wysokimi karami. Te na pewno odbiją się na kieszeniach mieszkańców miast i wsi. Ważne jest podjęcie działań na rzecz ograniczania wytwarzania odpadów i wprowadzenie skutecznego systemu kaucyjnego. Ograniczy on marnotrawstwo, wprowadzając jak najwięcej surowców do ponownego obiegu.
DOBRA
PRAKTYKA
W Wejherowie powstała EkoFabryka, czyli centrum zajmujące się gospodarowaniem odpadami na obszarze około 2 ha. Oferuje różnorodne usługi, w tym Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, recykling gruzu, miejsce do odzysku przedmiotów, warsztaty naprawcze i edukacyjne, oraz Biuro Obsługi Klienta. Raz na kwartał organizowane są sprzedaże przedmiotów odzyskanych podczas wydarzenia „Wejherowskie Klamoty”, gdzie kupujący przekazują wsparcie wybranej organizacji społecznej.
DOBRA
PRAKTYKA
Gmina Izabelin zachęca mieszkańców do kompostowania. W tym celu udostępniła 210 kompostowników i zaoferowała zniżkę w opłatach za odbiór odpadów. Gmina organizuje także akcje rozdrabniania gałęzi na biomasę, która potem może być wykorzystana w ogrodzie lub do wytwarzania energii.